Επιμορφωτικό Σεμινάριο στην Εμψύχωση Ομάδων Εφήβων-Νέων

Η Εμψύχωση Ομάδων Εφήβων και Νέων είναι ένα πεδίο δουλειάς, στο οποίο συνδυάζονται αρχές θεραπείας και εκπαίδευσης, χωρίς όμως να ταυτίζεται με κανένα από τα δύο. Οι ομάδες εμψύχωσης έχουν ως στόχο την ανάδειξη των δυνατών σημείων των νέων, την ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας, τη διευκόλυνση της ροής του σχετίζεσθαι και τη δημιουργία ενός ασφαλούς χώρου, στον οποίο τα μέλη της ομάδας μπορούν-μέσα από το μοίρασμα-να ταυτιστούν, να διαφοροποιηθούν και κατ’ επέκταση να εξελιχθούν.

Η ίδια η έννοια της εμψύχωσης  δεν χωράει εύκολα σε έναν ενιαίο και περιεκτικό ορισμό. Ο τρόπος λοιπόν προσέγγισής της περνάει μέσα από την εκάστοτε επιστημολογική προσέγγιση και κυρίως από το εκάστοτε πλαίσιο αξιοποίησής της.  Η δική μας επιστημολογική προσέγγιση είναι καταρχήν συστημική και διαλεκτική και μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε πλαίσιο όπου δραστηριοποιούνται  ή μπορούν να δημιουργηθούν ομάδες εφήβων και νέων. Συνοπτικά, η θεωρητική  μας προσέγγιση στην εμψύχωση ομάδων εφήβων συνάδει με τη θεωρία της τριπλής εστίασης των D. Goleman και P. Senge (2015). Δηλαδή,  εστίαση στον εαυτό (κατανόηση και σύνδεση με τον εσωτερικό μας κόσμο), εστίαση στον άλλο (κατανόηση και σύλληψη της πραγματικότητας των άλλων) και εστίαση στον έξω κόσμο (κατανόηση της αλληλεξάρτησης των συστημάτων του ευρύτερου περιβάλλοντος).

Η ομάδα εκπαιδευτών/-τριών του σεμιναρίου αξιοποιεί την 7ετή εμπειρία της στην υλοποίηση ομάδων εμψύχωσης εφήβων στο ΑΚΜΑ, καθώς και την εμπειρία του κάθε εκπαιδευτή στη δουλειά με ομάδες εφήβων και νέων σε διαφορετικά πεδία.

Στο συγκεκριμένο σεμινάριο, μέσα από μια σειρά βιωματικών ασκήσεων και «παιχνιδιών» θα έρθουμε σε επαφή με τρόπους δουλειάς με ομάδες εφήβων. Αξίζει να  σημειωθεί ότι προσεγγίζουμε την έννοια του παιχνιδιού με το βάθος και την σοβαρότητα που ενέχει η θέαση του «ως έναν ξεχωριστό και άκρως ενδιαφέροντα παράγοντα στον βίο και στις πράξεις του κόσμου», όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Johan Huizinga (1989). Οδηγός μας θα είναι η πληροφορία και η εμπειρία από την επαγγελματική μας δράση -εκπαιδευτών αλλά και εκπαιδευομένων-, η διεργασία της ίδιας της ομάδας, καθώς και η σχετική θεωρία, με την οποία θα χτίζουμε και θα συν-διαμορφώνουμε γέφυρες μέσα από την ενεργό συμμετοχή και το βίωμα όλων των συμμετεχόντων. Στόχος είναι να δοκιμάσουμε εργαλεία και μεθόδους, τα οποία έχουν εφαρμογή στο σήμερα, και να επιτρέψουμε να αναδυθούν νέοι ρόλοι και δεξιότητες που απαιτούνται για την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού μας.

Ενδεικτικά, κάποιες από τις θεματικές των συναντήσεων είναι:
– Η διαμόρφωση συμβολαίου συνεργασίας με ομάδες εφήβων και νέων
– Η επίδραση της οικογένειας και της ομάδας συνομηλίκων στη ζωή των εφήβων
– Η διαχείριση και αξιοποίηση της κρίσης στην ομάδα
– Η ανάδειξη και η ενδυνάμωση σημαντικών σχέσεων και ρόλων στο αναπτυξιακό στάδιο της εφηβείας
– Η προσαρμογή στο εκάστοτε πλαίσιο στο οποίο έχουμε κληθεί να δράσουμε ως εμψυχωτές /-τριες ομάδων εφήβων, τόσο ως προς τους στόχους που υπηρετεί το πλαίσιο αυτό όσο και προς τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του.

Σεμινάριο Εμψύχωσης Ομάδων Εφήβων και Νέων (ΣΕΟΕΝ)
Απολογισμός, αναστοχασμός και μια ματιά στο μέλλον

Σεπτέμβριος 2024

Το Σεμινάριο Εμψύχωσης Ομάδων Εφήβων και Νέων αποτέλεσε μία φυσική συνέχεια της δουλειάς της ομάδας συνεργατών του ΑΚΜΑ (Αντώνης Αντωνίου, Μαρία Γιούργη και Παύλος Σαλίχος), οι οποίοι υλοποιούσαν την Ομάδα Εμψύχωσης Εφήβων στο ΑΚΜΑ από το 2009 μέχρι το 2016. Έχει ως κεντρικό στόχο την εκπαίδευση συναδέλφων, οι οποίοι/ες ενδιαφέρονταν να ενισχύσουν τις γνώσεις και τα εργαλεία τους στη δουλειά εμψύχωσης ομάδων εφήβων και νέων.
Προπομπός της δημιουργίας του ΣΕΟΕΝ υπήρξαν δυο αυτοτελή διήμερα σεμινάρια στην Εμψύχωση Ομάδων Παιδιών και Εφήβων τα οποία πραγματοποιήθηκαν στο Χαλάνδρι , τον Μάη και τον Σεπτέμβριο του 2016 από τους συντονιστές της ομάδας παιδιών και τους συντονιστές της ομάδας εφήβων, ύστερα από παρότρυνση του τότε διευθυντή του ΑΚΜΑ Πέτρου Πολυχρόνη. Οι συντονιστές της ομάδας εφήβων, κρίνοντας ότι η εφηβεία αποτελεί μια ειδική αναπτυξιακή φάση που έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και απαιτεί τα δικά της ξεχωριστά «εργαλεία» και βάσει της δικής τους επαγγελματικής εμπειρίας με εφήβους εντός και εκτός ΑΚΜΑ, προχώρησαν την επόμενη ακαδημαϊκή σαιζόν στον σχεδιασμό ενός ετήσιου σεμιναρίου εκπαίδευσης εστιασμένο ειδικά στην ηλικιακή αυτή φάση. Ως ετήσιο σεμινάριο λοιπόν υλοποιήθηκε για πρώτη φορά την περίοδο 2017-2018, με την πρώτη συνάντηση να πραγματοποιείται στις 29 Ιανουαρίου 2018.
Από τότε πραγματοποιήθηκαν 6 εκπαιδευτικοί κύκλοι και συνολικά 56 συναντήσεις. Σε αυτές συμμετείχαν ως εκπαιδευόμενοι/ες 76 επαγγελματίες. Ένας από τους κύκλους αυτούς (2021) πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά [λόγω της πανδημίας] και άλλος ένας (2022) «υβριδικά» (συναντήσεις online και διά ζώσης).
Στους πρώτους 5 κύκλους το σεμινάριο ήταν μηνιαίο, σε σύνολο 9 συναντήσεων με διάρκεια κάθε συνάντησης 4 ώρες. Στον 6 ο και τελευταίο κύκλο, οποίος υλοποιήθηκε τον Χειμώνα του 2024, έγινε δεκαπενθήμερο, σε σύνολο 9 συναντήσεων με διάρκεια κάθε συνάντησης 2,5 ώρες. Στο σεμινάριο αξιοποιούνται κυρίως βιωματικές ασκήσεις, παίξιμο ρόλων, δουλειά με το σώμα και αναλογικές μορφές έκφρασης καθώς και ανάδειξη θεωρητικών αρχών μέσα από τη δουλειά με ομάδες.
Το σεμινάριο απευθύνεται σε επαγγελματίες, οι οποίοι/ες δουλεύουν με ομάδες εφήβων σε οποιοδήποτε πλαίσιο ή ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν μια τέτοια δουλειά. Έτσι, οι εκπαιδευόμενοι/ες ήταν διαφόρων ειδικοτήτων και προέρχονταν από ποικίλα επαγγελματικά πλαίσια: εκπαιδευτικοί, παιδαγωγοί, κοινωνικοί επιστήμονες, επαγγελματίες ψυχικής υγείας (ψυχολόγοι, ψυχίατροι,ψυχοθεραπευτές κ.α.) εργαζόμενοι/ες σε δομές και οργανισμούς ψυχοκοινωνικής υποστήριξης.

Στόχος είναι να δοκιμάζονται εργαλεία και μεθοδολογίες, οι οποίες έχουν εφαρμογή στο σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της εποχής μας. Προϋπόθεση αποτελεί η βασική εξοικείωση με αρχές διεργασίας ομάδας, αφού αυτό ήταν και το βασικό εργαλείο δουλειάς.
Ακόμα, απαραίτητα «προσόντα» αποτελούν το ενδιαφέρον ή/και η περιέργεια να μοιραστούν, εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι, το προσωπικό τους βίωμα και να διερευνήσουν πιθανούς νέους δρόμους που ανοίγονται.Οι κύριες θεματικές των εκπαιδευτικών κύκλων αφορούν σε βασικές αρχές εμψύχωσης (η ιστορία της εμψύχωσης), τη σημαντικότητα της σύνδεσης και τουσυμβολαίου στη δουλειά με ομάδες εφήβων, την υιοθέτηση ρόλων μες στην ομάδα συνομηλίκων, τη δυναμική της οικογένειας, κοινωνικά ζητήματα (δικαιώματα, κοινωνικός αποκλεισμός), ζητήματα επικοινωνίας και σχέσεων και ζητήματα δυναμικής και διεργασίας ομάδας.
Όσον αφορά πιο συγκεκριμένα τη Διεργασία Ομάδας, αυτή κατανοείται μέσα από το πρίσμα τη διαλεκτικής συστημικής προσέγγισης του ΑΚΜΑ η οποία αναδεικνύει ορισμένες βασικές λειτουργίες της διεργασίας ομάδας, όπως η Σύνδεση (Joining), η Διαμόρφωση Ομάδας/Συστήματος (Group-forming) το, μοίρασμα σκέψεων και συναισθημάτων σε Μικρές Ομάδες, και το μοίρασμα στην Ολομέλεια. Οι εκπαιδευτές και συντονιστές του σεμιναρίου σενέταξαν και ένα εκπαιδευτικό εγχειρίδιο σχετικά με το περιεχόμενο του σεμιναρίου. Στόχος του εγχειριδίου είναι
να συγκεντρωθεί το περιεχόμενο του σεμιναρίου σε μια μορφή η οποία να είναι αξιοποιήσιμη αρχικά για τις/τους συμμετέχουσες/οντες στη συνέχεια της δουλειάς τους και να δώσει ένα στίγμα από τη διεργασία των εκπαιδευτικών ομάδων, αλλά και να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο και για και για όσους/ες μελλοντικά θα συμμετέχουν στο συγκεκριμένο σεμινάριο.

Στο συγκινησιακό μοίρασμα του «πώς έρχομαι» και του «πώς φεύγω» στις συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν, οι λέξεις που ακούστηκαν περισσότερο είναι: χαρά, υπερηφάνεια, διασκέδαση, προβληματισμένη/ος, συνεχίζεται…,
δημιουργία, ενθουσιασμός, προσμονή, ανακούφιση, θέση, σύνδεση…

Οι εκπαιδευτές του σεμιναρίου υπηρετούν και αξιοποιούν καθ’ όλη τη διάρκεια όλων των κύκλων την αρχή της μεταξύ τους σύνδεσης στο εδώ και τώρα, πραγματοποιώντας ανελλιπώς δικές τους συναντήσεις ανάμεσα στις εκπαιδευτικές συναντήσεις της ομάδας, για να μοιράζονται αίσθηση και σκέψεις από τη διεργασία της ομάδας και να σχεδιάζουν με βάση αυτές το περιεχόμενο των επόμενων συναντήσεων.

Στην σημερινή φάση η υλοποίηση του σεμιναρίου φαίνεται να ζητά και κάτι άλλο, κάτι που θα το εμπλουτίσει ακόμη περισσότερο. Υπάρχουν ήδη κάποιες ιδέες
σχετικά. Το σημαντικότερο ίσως είναι να υπάρξει ένας μεγαλύτερος και σταθερότερος χώρος, κυριολεκτικά και μεταφορικά, για την Εμψύχωση στο ΑΚΜΑ.
Ένας χώρος που αναλογεί και αξίζει στην ζωντανή αυτή διεργασία που λέγεται Εμψύχωση, η οποία όσο κι αν είναι δύσκολο να οριστεί , τόσο απαραίτητη φαίνεται να είναι για τον άνθρωπο σε οποιαδήποτε φάση ζωής και αν βρίσκεται. Πλάι, ξεχωριστά αλλά συμπληρωματικά με την Θεραπεία και την Εκπαίδευση στο ΑΚΜΑ, μπορεί να είναι ένα ακόμη συστατικό που βοηθά στη δημιουργία ανθρώπινων κοινοτήτων. Που εμψυχώνει, με άλλα λόγια, το ίδιο όραμα του ΑΚΜΑ για τον Άνθρωπο.

Για νεότερα σχετικά με τις επόμενες φάσεις εκπαίδευσης στην εμψύχωση, μείνετε συντονισμένοι…

Οι Εκπαιδευτές- Συντονιστές του Σ.Ε.Ο.Ε.Ν.
Αντώνης Αντωνίου
Μαρία Γιούργη
Παύλος Σαλίχος

Στόχος είναι να δοκιμάσουμε εργαλεία και μεθοδολογίες, οι οποίες έχουν εφαρμογή στο σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της εποχής μας. Ακόμη, απαραίτητα συστατικά αποτελούν το ενδιαφέρον ή/και η περιέργεια να μοιραστούμε τα προσωπικά μας βιώματα, να ανταλλάξουμε εμπειρίες και γνώσεις και να διερευνήσουμε τις νέες προοπτικές που ανοίγονται.

Το σεμινάριο απευθύνεται σε επαγγελματίες, οι οποίοι/ες δουλεύουν με ομάδες εφήβων σε οποιοδήποτε πλαίσιο και ενδιαφέρονται αφενός να εμπλουτίσουν το μεθοδολογικό τους λεξιλόγιο και την εργαλειοθήκη τους, αφετέρου να προσεγγίσουν την έννοια της εμψύχωσης μέσα από την επιστημολογία της συστημικής-διαλεκτικής προσέγγισης. Απευθύνεται επίσης και σε συναδέλφους, οι οποίοι/ες ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν ομάδες εμψύχωσης.

Πανεπιστημιακό πτυχίο σχετικής σχολής (ψυχολόγος, γιατρός, εκπαιδευτικός κ.ο.κ.) ή ΤΕΙ ανάλογης κατεύθυνσης, όπως επίσης και σε ανθρώπους που δουλεύουν με εφήβους και νέους εθελοντικά ή/και επαγγελματικά, οι οποίοι ενδιαφέρονται να εμπλουτίσουν το μεθοδολογικό τους λεξιλόγιο και την εργαλειοθήκη τους στο πεδίο των ομάδων εμψύχωσης εφήβων και νέων.

Προϋπόθεση για συμμετοχή αποτελεί η βασική εξοικείωση με αρχές διεργασίας ομάδας, αφού αυτό θα είναι και το βασικό μας εργαλείο δουλειάς.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τη Γραμματεία του ΑΚΜΑ στο 210 9880754 ή στο seoen@akma.gr

Σεμινάρια